SWBI ZI KOHA' ZI KA CAMBYO

Biilo-biilo roqe, swbi la koha’ la ho miyu la ajiñ swla da’finwñ. Roqe, swbi zi koha’ zi kasu lamapa anoo gasula dotola. Swbi zi koha’zi azèru miyu mi asoo puka swfinwñ.

Swbi hw miyu mi alì-ala’ ce pwbywyala da’finwñ. Koha’ hw miyu mi tañroyapa da’finwñ. Mòlu permo (imo) ifañ mi aya armiñ marañpa iñxo mi na’he la pore’lo la mwfinwñ. Hwla mwnwñ hw imo mi asu’ mwpa-mwpafinwñ. Hopa miyu hwtvr aha ura ho koha’ zimi swbi zimi himpyo ano yomafinwñ. Hwka azìka gasunw mi nwda yu ano uro azéru gasu swci nw hwla kafála dutw’.

Kami ho swbi zi koha zi azèru uro loda gasu kula, gyañbo paka swsa hwla luri’ swtw’ku. Miyu hw aduma pa nwda yu gyañbo pasu swci nw hwla kafála dùuhañ kele yu, koha’ atañ hw miyu mi aso puhatw’. Miyu hw Kohami ka lunwñ, “Qo nunu ka pabfyo (pabyo) busu ko ho pabo la da’la kima; qunu mwlañru ajiñswla ka da’nw.” 

Koha’ ka lunwñ, “Homilo swyiñ-dormiñ paja lo tagw swci kula, nwka hinwñ mi luko luka pe. Gyañbo pasu ko ho qunu swbi mi nwtañpa pe pamiñ dupa pakiñ donw?”

Miyu ka koha’mi ka luko kunwñ, “Nunu paje pa gyañbo parw’ swla pasufi mi lo, haqwja dañxo-pa’zi bufayo. Swbi atañ ako ka piñjañ ho be’ha te’la, kone ko be’si botofa.”

Koha’ atañ hw miyu ka lunwñ mi tagwla ineku yu.

Koha’ atañ iñdafiku swbi atañ hw miyu ko aso pusi’hafi kwfi’yu. Miyu hw swbi atañ mitvr ka lunwñ hw, “Qo nunu ka pabfyo (Pabyo) busu ko ho pabo la da’la kima; qunu mwlañru ajiñ swla ka da’nw.”

Swbi atañ tvrv ka lunwñ, “Homilo swyiñ-dormiñpa ja lo tagw swci kula, nwka hinwñ mi luko luka pe. Gyañbo pasu ko ho qunu koha’mi nwtañ pape pamiñ dupa pakiñ donw?”

Miyu ka swbimi ka luko kunwñ hw tvrv, “Nunu paje pa gyañbo parw’ swla pasufi mi lo, haqwja dañxo-pa’zi bufayo. La’ta’ posa’-posa’ karbw tola da’tofa. Koha’ atañ ka be’ko ho dañxeja’mi uropa dañtofa. Koha’mi dañxw todw ke. Ala’ lo pifayo’ pixw dwma ke.”

Swbi atañ hw tvrv miyu lunwñmi tagwla ineku yu.

Kami ho swbi zi koha’ zi pasu kuke le koha’ atañ swbi ka piñjañ ho be’hala dofiku yu. Swbi atañ hw koha’ be’ko-be’ko ho piñjañ ho la’ta’ lo dañxeja’mi dañda sw, ato swbi azañya mi dañlo swda kwfi’-kwfi’ mwfi. Swbi atañ hw laaxe’-laafi adiñ dañja losu tola dofiku yu.

Kami ho koha’ atañ pamiñte’ku la riñdu habw kula, miyu mi taka hafiku yu, “Sisi nw pe mwkiñ doku nw?”

Miyu ka koha mika lunwñ, “Nunu mi ixañ pfalw toku so, pwcañso toqe pa akuñ tola dofa toku.”  

Kami ho koha’ mi pwcañho lapfañ (lapyañ) lala la miñxa’ loku yu.

(Kenwbo: Pura Lailyang)

JIJI YALI

Bíilò roqe yali dore dwgo medo tapa ka inẁ, miyu dùuko apur ho qoha tw’. Mò ano pada haya tw’ku ho mòmi akì toqé montw’. Yali hargw nw ude peqe ho hara gwla fóopu la jiji roq harpo ho fóoha gwtw’. Adiñ hokw la lwci’ lohe roq hi’pu gwto kula swpe pa’la more ho hara gwtw’ ku.

More daka xwbe acu-amfo (acu-amyo) da’nw atañ mòmi kapa lala la hillú-hille (hellú-helle) tw’, ho kaciñ kuma zatw. Hopa yali hw hillú-hille laka donwñ mi hiqiñ swnw nañbw la acu-amfo (acu-amyo) mi bwdi-diha tw’.

Acu-amfo (acu-amyo) xwbemi ka mò ka luko nwñ, “Qo Ta'mo-Tatvr Qwla. Úì atañ ka raddè bo hw qwmi kwdi daka more mi kai-kagur gwnw pa hwla kwniñ loda’.”

Acu-amfo pwcá atañ hw yali ka lunwñ mi taje zatw’. Hwka haba’ yali hw Dwmpu’-Patw mi mò agyuñ ho pyolo ja’pa dagw tw’, Dimiñ-Patw mi mòka imiko’ mi kai-kagur binw pa atw’ tw. Swtw mi afe’ ago ho da'gur bwnw pa atw’ tw. Ho xwbe mò ka yali ajiñ atañ mi kala’ kodw la hwlaka bwso mi aruñ dugw mapa more ho da’hete hwla nimpa’ tw. Mò rato ja’pa xwsu la dùufi ku. Xwbe acu-amfo atañ mòmi dwgo bolw' bitw’, ho hwka dwgo bolw’ binwñ mi mwlañru mi ahiñ-ahiñ tace lala la dwgwla dùutw’. Hopa mo ano himpfo-himpa (hempyo-hempa) pa dutw.

Alo lohe yali toqe mòlu ka da’kur tapa dopa hwla píjo bwla intw’. Hwka pínwñ mi tapa lala la Ta'mo-Ta'tvr Qwla bohw, mo tvrv yali swfi nwñ, pínañ mi pi’gw laku mapa goro ja’pa pída binw bohw, acu-amfo xwbe atañ tala’ lala kula la, si qunu mi yali si bwdiñpo dilo bwdo nw hillla kula la mòmi cixw lotw’ ku.

(Panchatantra hokw; Tanw pa kenwbo: Pura Lailang)

ATO NEHA MI TANI OHO CIKUNWÑ

Aato Neha mi wqa buuliñ kwne kulala Abotani mòka oho ku hwla hiñla Gartw Tamañ ude abw kwleja, Úì atañ hwra’ apa’ mapa ce’ha firañ yu. Ho nw hwla na ce’ha fikwfi nw, hwla taka bwkele Úì atañ Neha mi mòlu apa’ bila kimma hwfi kwfi yu.

Dazi Gartw Tamañ ka kamì-kalo ho mwlañmi ka yarku nwñ, “Homilo hime ka gusu fihepa haqwja lusu fakuyo. Oho si gula’ swfi kumilo nunu mi qo gyo’faso, mwlañru áafá. Ho ludvr swsa”.

Kamikalo ho, hime si gusu fiku yu. Hoyadiñ, Gartw Tamañ, Myotw, Piifáa, Acu-Abyo, Diñgyañ, Sww, Abotani mwlañru mi gyo’lw kwle, Úì atañ hw jilañ adiñ, ci’ri adiñ gwto la palo-biko adiñ áala, mílò iñgya hokwla, agó impuñ loyepa koga-kora adiñ dutiñ duja bwtokula duzáa duku yu. 

Abotani Yama Tanija, afe’ ago ho da’la roka hate’ hela mò jihiñ byare kontw’ jarpw gwtola hwzañ mi uraa áapo’ nama pa da’ku yu. Hokw, byaci liñkur kula yapvr ho koda’ tola da’gw daku yu.

Kami-kalo ja’ho, Dazi Gartw Tamañ mwlañru mi áatw’ pake nila laka lunwñ, “Swlo nunu Úì atañ tvrv hi’xa’ dado áado, Yama Tani tvrv áado, oho si gusu doku ke. Swlo oho lo abba hw kala’ kaka ko’toku. Oho kala’fiku milo swlo hame hokw Neha mi ce’su faku yo.”

Úì atañ mwlañru yalu-yabfa adiñ swfinwñ, mòlu mi oho kaji’swda fi lambyolo hwla hiñla, “Kw! oho kaala’ fiku milo qunu ce’su kuma sa,” hwsu bwfiku yu. Gartw Tamañ lunwñ, “Si qo Neha mi apiñ ga’hiñ pohe púbì bwfì ke. Ho Neha mi uura impuñ hokw ato guliñ swki nenci ke. Mwlañru adu mapa kafá zaala dùuto. Huka harpuñ hona guha tafi nw, ho guha bwla apiñ ga’hiñ simi bikoda, hw abba badvr ja’kuke.”

Kamì ho, Neha gujo-gujo gula, Myotw harpuñ ho guka haw guku liñku; Piifáa harpuñ ho guka haw guku liñku; Diñgyañ harpuñ ho guka haw guku liñku; Sww harpuñ ho guka hate’ hela guku liñku la; gujo-gujo byaci ho guliñ fiyu. Ho guliñ bwla Tani harpuñ ho guha la apiñ ga’hiñ mi Tani mi bila kula la, Abotani ka harpuñ hokw guliñ kuma sola dùuku. Hwla dùukwle, Tani oho pa Ato Neha mi lampo cipe’ hwla, axáa luko kunwñ hw done kupe hiñdo.

(Kenwbo: Pura Lailyang)

Imi Nw'te'

Kolò qo hamañ hwtè te’. Jabyò ho iñla seya hamañ jalo, padw’ hamañ jalo hwtedupa heñkele mwdo hupa mwtola yorlu pwfi’ ho mwdo faapa’ hate’. Yorlu hokw giyañ hamañ ga’ze hwbwla áaku.

Ude ho áabwku kwle qwka amí hw dùumi.

“Ata, qo si hamañ hwbwfi,” hwla qo qwka amí mi lukoto.

“Paya paco, ena! Asèlala xwwto,” mò qwmi lu.

Qo yamu parge’ lala hamañ mi xwwbwfi.

“Hamañ amiñ do ku ka a, Ata.”

“Hokoda yamu mi ayapa ami’ to kutwka a.”

 Qwzi apiñ dwpa mwla dùukele, áamì dore hara fi.

“Si huka áamì na?” qo taka to.

“Aki ka áttò dùudu, áamì kw’ áttò zima ke,” hwla ata luko ne.

“Swka áamì ka ami’ si nwna gwdota nw?” áamì ka ami’ mi kaage’ lala qo luto.

“Eñbyo e! Áamì ka ami’ si mi’ju gwdota ka a,” hwla ata lune. “Byago ho limbwla kaka he.”

Qo byago ho limbw kwle dazi beñdoku mi. Áamì mi dazi kazañ kwne dwla hwla qo amiñ ho áato.

Amiñ ho áabwla qo áamì ka ami’ mi kaka kwle, mi’ju gwkuma. Mò ka ami’ hw puuro xaqo pyoko’ne. Hwla pyoko’ kwle, qwka ami’ hwtvr pyoko’fi. Qwka ami’ pyoko’ kwle qo heñdvr ri’ku.  Heñdvr bwkele qo yorlu pwfi’ ho imila domi. 

Ato Neha mi ka Wqa Buuko

Abotani yama Tani ja, Tani dwrì mi bu’dvr kefiku yu. Myw buuduñ-buuduñ bute’ hekula Tani alíi-oho ja dùuliñ lamafi yu. Caló Rwgañ so Tani ka dola mi, topa’ tafiku hwfiku yu. Dofañ Canjañ Tani mi lutw’, “Nwka dola mi Caló Rwgañ ho topa’ yo; sudu so tolw’ tope.”

Miji’ aguñ pa:

“Murtu-durw, hintw-durw ho tolw tope
hwla gombfañ afañ pa, gombi fikunwñ.”

Yama Tani diñ, hokoda hwla hiñka kulala dola mi Caló Rwgañ so topa’ yoma mi. Sudu ho Tani ja’ka dola mi gyalw’ bwfi yu; Arki taca’ pata, aró pwfo hopu pwta si duliñ bwla yu. Tani ka dola mi mòka ale’ ho lepu’ gwla, ho ami’ lo mi’pu’ bwla ja, Dazi Hartw ho aatw’.

Byatú-lwkañ, byarañ lwzi’ so, Gartw Tamañ ka ciciñ cila dùuko malo mantu' ho goha bwla, twrw mitu’ ho sudu daka Tani dola mi dulò bitw' yu. Ho twrw-twlo ho bíihi la, yapiñ-pilo ho bijo yufi yu. Hokw gompw ho duì la, habyañ ho bíihi la, ho hwra’ bíijo-bíijo binw-canw laru pa, donw-lañgo pa, bíipo lw’gwfi yu.

Hodiñ ho, ere’ hw saliñ la puro kwle, Gartw Tamañ hilú gwfi. Dwho kunwñ hindvr kuma, taho kunwñ hindvr kuma, ere’ si nw jana puro gwdo nw hila dugw duku yu. Kamì ho Pinw-Siyo, Arv Amfo, Popi Sarmiñ dùuliñ bwdu la luko kunwñ, “Wga ke gwdo nw; wqa bukiñ doke.”

Tubo hw hime si qwkw hwfi mi; Fabo hw tarv hime si qwkw hwfi yu, Myotw hw hime si qwkw hwfi,  Pifa hwtvr hime si qwkw sw hwfi yu. Diñgyañ sitvr qwkw hwfi yu, Sww hwtvr hime si qwkw hwfi yu. Mwlañ hw ohò mi cika swla dofiku yu. Abotani Yama Tani ja ce’xa lakuma yu.

Kapyo ho Tani mi bwdi dikvr swtw’ kutanwñ, Gartw Tamañ ohò gwkele, ohò ciya’ hala talu-sañgya mi gyaka swbyo sa, talò-sañgya mi gyaka swbyo sa hwfi kuta yu.

Talu Sañgya gyaka kwle ja Diñgya ka apúu pale’ domi, Sww ka apúu pale’ domi yu, Myotw ka apúu pale do, Piifa apúu pale do. Abotani sañgya si gyada’ yafi mi. Nwtañpa na hwke le, Abotani mi sarkuñ(ikuñ) hokw apúu mitu’ ho gage’ bifi nw, ho Tani apúu raage’ tw’mi co.

Ohò si Tani kwya swdo luke le,

“Kwdi-rwpw mi cañgya-rwpw,
Mwdo-rwpw mi, dogya-rwpw mi, 
Pwka swbyo sa,” hwfi kwfi yù.

Abotani ja Talu rwpw mi pwfa finwñ, Talo rwpw mi pwfa finwñ, Tani kw’ swfwñ-swfañ hwdo Úì atañ kw’mi dumi yafi kwfi yu.

Tani kw’su kubyo ke hwka kwle ja,

“Mwri paji mi ji’ka Swsa,

Cañko pabfami bfaka swci,” hwfi kwfi yu.

Diñgyañ ka mwri byanwñ hw putu pa’kvr dadopa bfaliñ bwfi yu. Sww ka byanwñ hw pabu-paka’ jatw bwfi yu. Tani nwna mwci kunw hindvr lama da’fiku yu. Dofañ Cañjañ ja Abotani mi mwri jado jaka swko ho, mwri hokw bima pa tooro mi sa’gu lala la jaka dopa bifi nwñ. Palo-malo jakvr la kapa kuma tooro hw gofi kunwñ,

“Tani ka mwri paji si, jitvr yane ke,

Cañko pabya si byatvr yane ke,
Oho si Tani kw’su kuke," hwla lukele,

Hokoda, Wga mi buuliñ-buuka kiñcirañ, sisi Tani ohò lufatema hwfi kwfi yù. 

Hokoda hwla lula la mwlañru ka lusu kunwñ:

“Diñgyañ Úì ohò pa buukoda

lwbañ poci pa buuliñ fidw ke hwfi,

Sww Úì ka lunwñ hw mò ohò pa buukoda

ala’ la’lo pa bufi dwbyo, hwfi.

Ho Gywnw kw’milo, harbfw so buliñ to,

Piifa kw’milo la’pyo pa buliñ to,

Alo Úì ja’kwmilo Adiñ pa buliñ to,

no Poñta kw’milo koga’ hopa buliñ to,

Myotw kw’mi lo, rufuñ hopa buliñ to,

no Tani kw’mi lo, canw laruñ so, hagvr twko lo,

donw laruñ so buliñ totwkwlo, hwka swbw fiku yu.

Kamì-kalo ho wqa buufi mikele, canw laruñ so, donw laruñ so wga bufi kumi. Hwka wqa hw Ato Neha pa dùuliñ tw’ku.

(Kenwbo: Pura Lailyang)