Swnyañ-swlo aci cirañ-citumapa aluñpa
swneyuke hwla abu tapado. Ho, dusu dula ali-ala abyulamapa lyirineyuke hwlatarv
abu tapado. Hw nw lyilayu hwla takako, blood
pressure gwlayuke hwla lukoswnyado.
So qunu blood pressure hwnwñhw nw mina, blood pressure gwlyiho nwtañpa cimpa
keñdo, blood pressure mi nwtañpa treatment mwkiñdo, treatment ayapa mwmakoda nw ayamapa lyikiñdo, ho blood pressure gwswnwñ icu yadopa nw
mwdokoda ayakendo hwla goñsa lukoswsa.
Blood pressure
hw nw pe?
Qunu miyuhw aha
pusa-pusa gwdohilla qunu mwlañja ciñdo. Swka ahahokw ai darwhw qunuka ahu-apoho
iñpyapala iñdo. Hwtañpa ahu-apohokw ai-kacohw ahaho arku doku.
Ai ka sitañpa
iqw-iqxenwñ hw aro hwlyañ sornw ai-hurbu hopa bihw-bixedo. Aai hw swka hurbu ho
ne unyo-uro pa bici hwmi blood pressure
hwla ludu. Ai hw hurbuho uropa bipobwlyiho blood
pressure urodo hwla ludu. Unyopa bipobwlyi ho blood pressure icudohwla ludu.
Qunuka ahu aya
swlyiho ai-hurbuhw bwlye-bwlye pasu dosu dunw. Ai abu bilyiho hurbuhw ice
poroyabi, icu bilyiho poñcu yabila lyidu. Hopa, ayi hw ice abuyapa bijalo, icuyapa
bijalo, blood pressure hw ahiñ-atiñ
ahiñ-atiñpa dokañdo.
Miyuhw axa lyiku
ho, ai-hurbu hw arlv rido ku. Hwla arlv lyikuho poñcu-porola ano lyilakuma.
Hopa, axa lyiku ho blood pressure hw
abuyapa lyikiñdo.
Hwtañpa, qoya
aci-aye lajalo, ho dwju-tañju hokwjalo ai hurbumi arlv dopa mwlyiho blood pressure hw abukeñdo. Hwla lyilyi
ho qunu blood pressure abudo hwla
ludu.
Blood pressure gwdo hwla qo nwtañpa ciñkiñdo?
Qo blood pressure gwdo hwla nwtañpa cimpa
swkiñdo? Blood pressure abu haji
lyikuho taqemi adiñ aci gwdo, taqemi banañ gwdo, taqemi ami kadvr madopatrv
sumu gwdo patrv mwdo. Roqe mwlo xeñji ho, ah-arta ho, laqu ho duk-duk hwla dula
tare mwgwdo.
Hojalo, qunu malañ-yahw
blood pressure gwdo-gwma hwla ciñpa
swma. Roqe milo qoya aci-aye lyiho doctor
hw check mwla ciñpado. Homakoda pwjo
luniñ-hwlyañ aluñpa ali-ala abyulama lyiri lyiho ciñpa do.
Hopa, miyu
mwlañjahw roqe-roqe blood pressure mi
mwnyo pajalo check mwko-keñdo. Hwla
mwkola nyibya cimpa dokoda abu ano pressure
hw cama rañpa mwlyañ-mwda swkiñdo.
Nw hw blood pressure
gwgwdo?
Nw jahw blood pressure mi abugwdo hwla qunu
cirañ-ciñtu cima. Hojalo, pwjo luto nwñ, ai hurbu hw arlv lyiho blood pressure cado. Nw hw ai hurbu mi
arlv gwdo hwla qunu ciñdo koda nw hw blood
pressure cagw do hwla helw-heqa la ciñkiñdo.
·
Kapyo
japa, birw tanwñ, cigarette tanwñ, dui dwniñ hw ai hurbumi arlv dopa mwdo. Hopa
birw dui hw blood pressure cagw
keñdo.
·
Ho,
miyu taqe hw hulyi yo cikañmi abu haji dwlaka jañtu haji lyiho tarv ai hurbu mi
arlv dopa mwkiñdo. Hopa miyu jañtu hw blood
pressure abu gwdu hwla ludu.
·
Ahu-apo
mi heñjuñ haji dugwnw miyu atañ tarv blood
pressure gwnyada. Swnyañ-swlo sab-babu atañ taqe hw ude hokw office, office hokw ude koñtw qoya imapa dunw atañ abuje blood pressure gwnya da.
·
Alo
hw blood pressure mi abu cagw do.
Hopa alo abu dwnw miyu hw blood pressure
abu yapa gwnyada.
· O abu haji tanw miyu atañ tarv pressure abuyapa gwda. O abu haji talyi kuo ai hurbu mi arlv dopa mwlala blood pressure abu cagw dopa lyido.
· Silo-bwlyo miyu atañ malañ yahw hena hele haji henw adiñ danya da. Miqo hw miqo qole yanañla, aro hw alyiñ-aroho dwswnwmi. Tamo hi tamo tale yanañla, aju hw gagrv pala dusw nwmi. Mwlañ jahw hena hele haji henyado. Hwla henwñ hwtvr blood pressure mi abu cagw do.
· O abu haji tanw miyu atañ tarv pressure abuyapa gwda. O abu haji talyi kuo ai hurbu mi arlv dopa mwlala blood pressure abu cagw dopa lyido.
· Silo-bwlyo miyu atañ malañ yahw hena hele haji henw adiñ danya da. Miqo hw miqo qole yanañla, aro hw alyiñ-aroho dwswnwmi. Tamo hi tamo tale yanañla, aju hw gagrv pala dusw nwmi. Mwlañ jahw hena hele haji henyado. Hwla henwñ hwtvr blood pressure mi abu cagw do.
·
Dwro
taqe hwtvr blood pressure mi abu
gwdo. Adiñ-aci dwro, ali-ala aci dwro, sariñ dwro atañ hwtvr pressure cagw keñdo. Hopa, swka dwro
atañ mi dwpa-dwma dwkiñma.
·
Ho,
axe aci-aye, gwpw-lañcu aci-aye cikañ qoya aci-aye hwtvr blood pressure cagwdo.
Blood pressure
gwlyiho nw mwkiñdo?
Qwmi matrv blood pressure gwdo hwla ludo koda, qo
qwka doctor agiñho taka-tara swkiñdo.
Qo nwna dwkiñdonw, nwna dwkiñmanw, nwna mwkiñdonw hwla tagw keñdo. Ho beji-dwro
lakiñ dopeha hwla taka keñdo.
Doctor
hwka dwro kebi lyiho, qo hwka dwro mi dwla keñdo peha, dwla kema peha hwla
ayapa heñka keñdo. Dwla kema koda, luko keñdo. Dwro mi dwqo lyiku ho apa mapa
nyahiñ-nyañpe nyaqo-nyañxe dwkiñdo hwla heñbw dola dwkiñdo.
Dwro aya dwmakoda nw ayamapa lyikiñdo?
Blood pressure
gwlyi ho qunu ayapa treatment lakiñdo.
Homakoda miliñyala qoya aci mwlañ mi ciya-ciya cido pa mwkiñdo.
Blood pressure
abuhaji gwlyi kuho ah hoka ai hurbu atañ hw dece latrv mwkiñdo. Hwla mwlyiho ah
hw aluñdado kam lyimapa mwkiñdo.
Hwtañ mwniñ mi heart attack mwdu hwla
ludu. Blood pressure hw heart
attack mwgw keñdo.
Hwtañpa, punyu
hoka ai hurbu hw dece lyiho punyu hwtrv aluñdado kam lyimapa mwkiñdo. Hwtañ
mwnwñ mi doctor atañ hw stroke
hilla ludu. Brain attack hwla tarv lula keñdo. Hwla mwlyi ho miyu hw heñdrv
mapa mwla aluñpa swgw keñdo. Hwla mwlala heñpyo swkujalo, ali-ala hw abyu
lamapa dukañ keñdo.
Swka anyi ka haho
ho, blood pressure gwkañ lyiho, ah mi
aci-ahe dopa mwkiñdo, axe mi ace-aye dopa, ami mi kardv madopa kapa madopa, ho diabetes
hwla luniñ swni bimar mwlañ gwgw dopa
mwkiñdo.
Hopa blood pressure gwdo hwlyiho treatment mi heñprv ayapa lakiñdo.
Treatment
nwtañpa mwkiñdo?
Sisi blood pressure gwlyi ho treatment nwtañ mwkiñdo hwla goqe
lukoswsa.
Kapyo japa doctor hw blood pressure ne hena gwdonw hwla kaka keñdo. Pressure mi qunu number
pa xwdu. Number tare anye dodu – haho
ako, bwpw ako.
Haho dakw 120 mi
icu ya, bwpw dakw 80 mi icu yapa dolyiho blood
pressure ayado hwla ludu.
Haho dakw 121-139,
bwpw dakw 80-89 dolyiho qunu prehypertension
hwla – blood pressure abu kwliñdo
hwla ludu.
Haho dakw 140 mi
abuya, bwpw dakw 90 mi abuyalyiho, blood
pressure gwdo hwla ludu.
Hwla gwlyiho kapyo
japa duju-paju dwju-dwmyo mi mwlyañ mwda mwka swkiñdo. Hwla mwbw dola tarv icu
yama koda dwro dwdo pa lyikiñdo.
Haho dakw 140-159,
bwpw dakw 90-99 dolyiho qunu Stage I
Hypertension hilla – blood pressure
hatuñhe abudo hwla ludu.
Haho dakw 160 mi
abuya, bwpw dakw 100 mi abuyadokoda qunu Stage
II Hypertension hwla – blood pressure
hempvr abudo hwla ludu.
Him kane blood pressure gwlyi kuho dwro dwdo pa
lyikiñdoku. Dwro dwbw dola tarv duju-dumyo dwju-dwmyo mi heqi-heñso swkiñdo.
Blood pressure gwmadopa nw mwkiñdo?
Blood pressure
gwma dopa, ho blood pressure gwdo
kujalo ice icu yadopa qunu abu mwla keñdo.
Kapyo japa
birw-cigarrete tañdu koda hwmi apa keñdo. O abu tañdu koka hwmi apa keñdo.
Jantu haji bohw
ahu-apo mi ice xeñxwñ iqw la – exercise
mwgwla mwkiñdo.
Hulyi yo mi,
geyu-teli mi dwkiñma. Allo mi ice hetrv dwkiñma. Ayi-amvr mi hamañ-sanw mi abu
dwkiñdo.
Hwla qunu
duju-paju, dwju-dwmyo mi helyañ-heñda swdo koda blood pressure gwma pa darsv-bwlyi dula keñdo.
Malañ-ya acie-aye
mi cima dopa tamo pa duswnwñ qunu alah hosu dosudonw. Hopa mwlañhw hwla
heqi-heñso la dunyadokoda ayakeñdo.
(All India Radio, Ziro hoka lunwñ)
(All India Radio, Ziro hoka lunwñ)
No comments:
Post a Comment